نمایشنامه همت
نمایش نامه
همت
نویسنده:رضا عیسی آبادی
1389پاییز
این نمایشنامه درمقطع متوسطه اول پسروبا تغییرات مختصر باگروه دخترانه هم قابل اجراست.شخصیت ها به صورت بازی در بازی وبا تعداد کم نیز اجرا می شود.
شخصیت ها:
سلیم
رضوان
محمدی
قزوینه
فخری
حیرتی
خسروی
اسدی
سلطانی
ناظم
ملخ
گل
درخت
مورچه
معلم
صحنه1:کوچه
(صحنه خالیست پسری دوان دوان می آید.وسط صحنه می ایستد.نفس می گیرد.ساعتش رانگاه می کند.اطراف راسرک می کشد.انگاردنبال کسی می گردد.دوستش راازدورمی بیند.به اودست تکان می دهد.)
رضوان: هلو سلیم
سلیم: هلورضوان.هاوآریو؟
رضوان: آیم فاین تنکیو.اندیو؟
سلیم: فاین تنکس.هویو اِ واچ؟
رضوان: یس آی هو.
سلیم: وات تایم ایز ایت.
رضوان: ایتس اباوت ایت اکلاک.
(صدایی از بیرون صحنه واردحرفهای آنهامی شودوپسری وارد می شود)
فخری: هلو.....آی ام اِ یلو.....بی خیال چلو.....بروعقب،نیاجلو.....هه هه هه . (باتمسخر) بابا بسه دیگه.این همه درس خوندیدبه کجارسیدید؟آبروی مادرس نخون هاراهم بردید. جمعش کنیدبریم مدرسه.الان زنگ می خوره.
سلیم: ای بابا....دیگه فایده نداره.بریم مدرسه.(می روند)
صحنه2:کوچه
خسروی: (شیپوری مقوایی دردست گرفته با حالت شیپورزدن واردمی شود)دیرید دیرید دیرید دیرید .....دیرید دیرید دیرید دیرید....دیرید دیرید. سیرک بزرگ قهرمانان.
همه: (وارد صحنه می شوند وادای گروه سیرک را درمی آورندوکارهایشان راآنقدرتقلید می کنندتا خسته می شوند)
فخری: (نفس زنان می افتد)عجب نمایشی بود
اسدی: (نفس زنان)خیلی خوش گذشت.
سلطانی: (باتطمیع)من می گم بعدازظهرهم بریم سینما
خسروی: (نگران)پس درس ها راچه کارکنیم
همه: ای بابا.....بی خیال درس
فخری: (عصبانی)اخ ...درس وکتابو یادمون انداختی.حالمونو گرفتی.بیایید بریم(با غرغر خارج می شوند)
صحنه3:حیاط مدرسه
(دانش آموزان وارد می شوند.صدای زنگ می آید.همه به صف می ایستند.فخری حواسش پرت است واز صف خارج شده)
ناظم: (صدا میکند)فخری....
فخری: بله آقا (متوجه بی نظمی خود می شود)ببخشید(سرجایش می رود)
ناظم: شکوفه های امید...........با نظم وترتیب.
بچه ها : آماده هستیم.
ناظم: یک .دو . سه (بند اول رامی گوید بچه ها قسمت دوم را می گویند)زنگ مدرسه چهار. پنج. شیش بچه ها به پیش. هفت.هشت.نه همه قدم رو. (قدم رو می روند) یک دو سه چهار یک دو سه چهار یک دو سه چهار
ناظم: خوب بچه های عزیزیه دقیقه حواستونو جمع کنید .ماتصمیم گرفتیم یک مسابقه تحقیق وپژوهش در سطح مدرسه برگزار کنیم .دانش آموزان باید در گروه های مختلف تحقیق های بسیار قوی انجام بدهند تا بتونندتوی مسابقه شرکت کنند.
سلیم: آقااجازه.تحقیق در چه زمینه ای باشه.
ناظم: موضوعش آزاده ولی پیشنهاد می کنم در مورد ی باشه که به درد خودتون هم بخوره.
سلطانی: آقا جایزه هم داره؟
ناظم: بله جایزه اش اردوی پنج روزه به را مسره .
فخری : (با تمسخر)آقا باماشین میریم یا پیاده؟(همه می خندند)
ناظم: خوب کافیه.مسخره بازی درنیار.دیگه برید سرکلاس.(باصف راه می افتند).
صحنه 4:کلاس
(دانش آموزان وارد می شوند ومی نشینند.مبصر آرامشان می کند.)
فخری: سلیم بشین.پیروز صحبت نکن. سجاد کتابتو باز کن.......آقااومد برپا.
معلم: (واردمی شود) بفرمایید بشینید.بچه ها سلام
همه: سلام.
معلم: خوب جلسه قبل درسمون به کجا رسید.
اسدی: موج گرما.
معلم: کتابهاتون رابازکنید.
سلیم: آقا اجازه.ما میخواهیم در مسابقه تحقیق وپژوهش شرکت کنیم.می تونید مارو راهنمایی کنید؟
معلم: مسابقه پژوهش؟بله.در چه زمینه ای باید تحقیق کنید؟
سلیم: موضوعش آزاده ولی ما تصمیم داریم در مورد کار و تلاش و نتایج و اثرات آن تحقیق کنیم.
معلم: بسیارخوب.بشین،توضیح می دم.(به حالت سخنرانی شروع می کند)نابرده رنج گنج میسر نمی شود.مزد آن گرفت جان برادر که کار کرد.تاریخ نشون داده که هر جامعه ای که به تلاش و کوشش فراوان روی آورده مو فق و سربلند شده و هر گرو هی که به بیکا ری و تنبلی و دغل بازی پرداخته نابود گشته.
رضوان: آقا اجازه. شما با این سخنان مارا یاد داستان مورچه و ملخ انداختید.بیام تعریف کنم؟
معلم: می تونید به صورت نمایش اجراش کنید؟
رضوان: (خوشحال)بله آقا.
معلم: پس شروع کنید.
همه: آخ جون نمایش.
رضوان: فخری تو نقش درختو بازی کن.قزوینه مورچه رو بازی کن.حیرتی گل و بقیه هم خونه رو درست کنید.من هم ملخ می شم.
مورچه: (در حال کار کردن می خواند)دونه ها رو جمع کنم،جمع می کنم، کار می کنم من.خونه مومن گرم می کنم گرم می کنم.کار می کنم من......
ملخ: (قایمکی می آید و یک هو می گو ید)چیکار می کنی؟مورچه؟
مورچه: (مورچه ازترس بالا می پرد)آخ تر سیدم (نفس میگیرد)دیوانه....دارم دونه جمع می کنم واسه زمستون.تو هم برو تا سرما از راه نرسیده آذو غه جمع کن.
ملخ: زمستون کجا بود؟کی زمستونو دیده؟من زیر سایه همین درخت می شینم و از برگهای این گل می خورم. به هیچ چیز هم نیاز ندارم.تو برو زحمتتو بکش.
مورچه: از ما گفتن بود .به امید دیدارتوسرمای زمستون(داخل لانه می رود)
ملخ: بیش باد...(زیر سا یه درخت می خوا بد)
معلم: (در نقش راوی)گذشت و گذشت .تا زمستون رسید.
(گل ها را باد می برد.برگهای درخت می ریزد.صدای بادو بوران)
ملخ: (از خواب بیدار می شود)وای چه قدر سرده.چی کار کنم؟دارم یخ می زنم.(روبه درخت)سلام آقا درخته چه اتفا قی افتاده؟
درخت: هیچی.دنیا رو آب برده.ملخو خواب برده.چیزی نشده.فقط زمستون از راه رسیده.
ملخ: هواخیلی سرده.هیچ جا غذا پیدا نمی شه.
درخت: برو تو ی لونه ات.از آذوغه هات بخور.بذار من هم یه کم بخوابم.
ملخ: (با خودش)من که لونه ندارم.آذوغه هم جمع نکردم.پس چی کار کنم؟(فکر می کند)آهان (به طرف لانه مورچه می رود) آقا مورچه هه..آقا مورچه هه.. درو واز کن.
مورچه: کیه کیه در می زنه.باآجروسنگ می زنه...داره منوتواین سرمای زمستون از جای گرم ونرمم بیرون می کشه.
ملخ: منم منم ملخ بیچاره.ملخ آواره.که هیچ جا و مکانی نداره.
مورچه: چی شده مگه؟اونوقت که وقت کاربود می خوابیدی،حالا که وقت استراحت و آرامشه به جنب جوش افتادی.
ملخ: من نادان نه لونه دارم نه آذوغه.
مورچه: من چی کار کنم؟
ملخ: تو امسال زمستو ن به من جا بده من سال بعد جبران می کنم.
مورچه: نه من نمی تونم لونه ی گرم و نرمم را با کسی قسمت کنم. برو فکری به حال خودت بکن.
ملخ: آخه من تو داستانها شنیده بودم که تو به من جا وغذا میدی.
مورچه: اون تو داستان ها بود.اما حقیقت یه چیز دیگه است،عزیزم.اون موقع که جیک جیک مستو نت.اصلافکر زمستو نت بود؟
ملخ: نه.....( ناراحت می رود)
معلم: (تشویق می کند )آفرین خیلی عالی بود. (همه سر جایشان می نشینند)از این نمایش هم می تو نید بهره ی زیادی ببرید و توی تحقیقتون از اون استفاده کنید.دیگه زنگه. (خارج می شوند)
صحنه 5:حیاط مدرسه
(بچه ها وارد حیاط می شوند به طرف آبخوری می روند و یکی یکی دور می شوند.گروه فخری در گوشه ای در کمین بچه ها می مانند.قزوینه وا رد می شود)
فخری: سلام .می آی تو گروه ما.
قزوینه: نه من نمی تونم با شما کار کنم.
همه: آخه چرا؟....
قزوینه: آخه گروه شما خیلی مزخرفه (فرار میکند)
همه: ای بابا.......
(نفر بعدی می آید)(سلیم)
فخری: کجا کجا کجا
سلیم: چه کارم دارید.
حیرتی: هیچی.می خواهیم بیایی تو گروه ما.
سلیم: نه من خودم گروه دارم(می رود)
فخری: برو بابا.انگار نوبرشو آ ورده
( بعدی وارد می شود)(رضوان)
همه: وا یستا وایستا وایستا(دستگیرش می کنند)
رضوان: (عا جزانه)چی شده؟
فخری: (با تهدید)باید بیا یی تو گروه ما.
رضوان: معلوه چی می گید؟من خودم سر گرو هم.داریم با چند نفر کار می کنیم.نمی تونم بیام تو گروه شما(رهایش می کنند می رود)
همه: ای بابا برو ببینیم
(بعدی وارد می شود)(محمدی)(او را طوری می گیرند که دیگر نمی توا ند حتی یک کلمه هم بگو ید)
فخری: (با تهدید به سینه ی او می کو بد)اگه نیای تو گروه ما می کشیمت؟(ادای قلدر ها را در می آورد و جلوی صحنه می ایستد)
محمدی : اگه ولم نکنید به آ قا ی نا ظم می گم ها.
فخری (جا می زند)آقای....ناظم....(با دست پا چگی)ولش کنید.اصلااین به درد گروه ما نمی خورد.
همه: راست می گه برو ببینیم.برو.......
فخری: (با عصبا نیت)اه....این چه وضعه شه.هیچ کس نمی آد تو گروه ما.
خسروی: مگه ما چه مونه.
سلطانی: هیچی خیلی هم خوبیم.
حیرتی: بایدخودمون دست به کار بشیم.
فخری: یعنی چه کار کنیم.
خسروی: پولش از من.هرچه قدرپول بخواهید من می آرم.
اسدی: من هم داداشم یک آشنای کافی نتی داره.میگم به تحقیق جا نانه برا مون سرچ کنه به اسم خود مون قالب کنیم بره.هه هه هه ... (همه می خند ند)
حیرتی: ما چه کار کنیم؟
فخری: چه کار بلدیم؟
سلطانی: هیچی.من که هیچ کاری بلد نیستم(می رود)
حیرتی: مادو تا(اشاره به فخری)هم گروه تخریبیم.می ریم تحقیق آما ده شده اونها رو می دزدیم تا نتو نند تو مسابقه شرکت کنند.
فخری: عالیه . حله دیگه . بزن بریم . (می روند)
رضوان: (از گوشه ای که قایم شده بود بیرون می آید)ای نامردها.برامون نقشه دارند.باید به بچه ها اطلاع بدهم تا آ ماده با شیم.(می رود)
صحنه ی 6:
(بچه ها یکی یکی وارد می شوند. انتهای صحنه دور هم می ایستند.)
سلیم: (خوش آمد گویی می کند)بفرمایید بفرماییدخوش اومدید.خوب بچه ها با یا دو نام خدا کار خود مون را شروع می کنیم.
رضوان: می تو نید بگید برنا مه مون چیه؟
قزوینه: من می گم.(سرفه می کند)همه می دو نیم که سه روش برای تحقیق وجود دا ره.
محمدی: اینتر نتی و میدانی و کتا بخا نه ای.
رضوان: من و محمدی میدا نی انجام می دهیم.یعنی از آدمهایی که اطلاعات ونظراتی دارند پرس وجو می کنیم.
قز وینه: من هم با روش کتابخا نه ای راحت ترم.
سلیم: من هم اینتر نتی تحقیق می کنم و تحقیق نهایی را هم تایپ می کنم.
رضوان: خوب اینجوری کارهاهم تقسیم شد،که کمک بزرگی به پیشرفت کارمون می کنه.پس شروع می کنیم.
(آهنگ نواخته می شود.یکی انتهای صحنه تایپ وکارباکامپیوترراانجام می دهد. دیگری گوشه ای کتابهایی راپهن کرده ومشغول نوشتن می شود.دونفردیگرهم انگارازمردم چیزهایی می پرسندویادداشت می کنند. درآخر.آهنگ قطع می شود همه سرجای اول باز می گردند ودستاوردشان رابه هم نشان می دهند.)
محمدی: بیااین تحقیقات میدانی من ورضوان.
رضوان: ازمردم کوچه وبازارپرسیده وجمع آوری شده.
سلیم: (می گیرد وبررسی میکند)به به دستتون دردنکنه.
قزوینه: این هم کار من.ازکتابهای خوب ومختلف جمع آوری ونوشته شده.
سلیم: (نگاه می کند)آفرین.این هم خیلی عالیه.اینها هم تحقیقات اینترنتی منه.
رضوان: بده من هم ببینم (تحقیقهادست به دست می شوند)
قزوینه: حالاباید اینهاراباهم دسته بندی کنیم تا یک تحقیق موردقبول واصولی به دست بیاد.
سلیم: بسیارعالی.بریم به ادامه کارهامون برسیم.
رضوان: صبرکنید.......می دونید چی شده(همه به حالت پرسشی)دیروز شنیدم که گروه فخری نقشه می کشیدند تاتحقیق مارابدزدندتامانتونیم تو مسابقه شرکت کنیم.
قزوینه: وای بدبخت شدیم.حالاباید چیکارکنیم.
سلیم: نترسید.من ازتحقیق خودمون به خوبی محافظت می کنم.یه نقشه خوبی هم براشون دارم.
همه: بگوببینیم چی میخوای بکنی؟
سلیم: یک سری نوشته های مسخره وساختگی به جای تحقیق اصلی جا می زنم تا اونو بدزدند و دست ازسرتحقیق اصلی مابردارند.
همه: (خوشحال می شوند)آفرین.خیلی خوبه.بریم.(می روند)
سلیم: (یک تحقیق الکی آماده می کندوانتهای صحنه جلوچشم قرارمی دهدوخارج می شود).
(آهنگ پلنگ صورتی پخش می شود.بچه ها یکی یکی با صورتهای پوشیده وحالت های چریکی وارد صحنه می شوندودرصحنه جایگیری می کنند.یکی ازآنهابه آرامی انتهای صحنه می رودوتحقیق رابرمی دارد وفاتحانه بلند می کند.بقیه گرد او حلقه می زنند آهنگ قطع می شود)(گروه خوشحالی می کنند)
فخری: (تحقیق را نشان می دهد)عملیات با مو فقیت انجام شد.
همه: هورا(فرار می کنند واز مکان دور میشوند وطرف دیگر صحنه می ایستند)
حیرتی: می گم تحقیقو بخونیم ببینیم اگه خوبه به اسم خودمون بدیم به مدرسه.
سلطانی: ای بابا حوصله داری ها.معلومه که تحقیق خو بیه.مگه اونها کار بد هم بلدند؟(خنده)
خسروی: اونها خیلی درس خون هستند.مطمئنا یه تحقیق جا نا نه نوشتند.همینو می دیم و قال قضیه رو می کنیم.
فخری: من می گم حالا که تحقیق داریم.بریم با پول های خسروی یه جشن حسا بی بگیریم.
اسدی: بعد از اون هم بریم کا فی نت دوست برادرم آتا ری بازی کنیم.
همه: (می خندند)خیلی عالیه.
حیرتی: مواظب با شید دارند می آیند.(بچه های گروه مقا بل وارد می شوند.گروه فخری به آن می خندند.)
فخری: معرفی می کنم.گروه تحقیقاتی لاک پشت کند رو(یکی از بچه ها ادای لاک پشت در آورد) و (اشاره به گروه خو دشان)خر گوش تیز پا (یکی دیگر از بچه ها دو یدن خر گوش را دور لاک پشت تقلید می کند و مسخره با زی در می آورد.مانند مسا بقه خرگوش و لاک پشت)
سلیم: (عصبا نی آنها را هول می دهد)کا فیه دیگه.تمومش کنید(می ترسند و خودشان راجمع و جور می کنند)
فخری: شنیدم که تحقیقتون را مثل پا کن تون گم کردید.(همه می خندند)گروه ما اول میشه.
رضوان: جوجه را آخر پاییز می شما رند.
همه: خواهیم دید.بچرخ تا بچرخیم(یک دور دو دور می چرخند و می روند)بگرد تا بگردیم
صحنه 7
(صدای زنگ می آید.بچه ها به صف می ایستند.)
نا ظم: خوب بچه ها بالا خره روز مو عود فرا رسید و امروز می خواهیم نتیجه مسا بقه تحقیق و پژو هش را اعلام کنیم.
همه: آخ جون....(همهمه)
ناظم: هیئت داوران مدرسه گروه همت به سر پرستی محمد سلیم را گروه برتر انتخاب نموده و به تحقیقشان رتبه ی اول را داده است.
بچه ها: هورا......
ناظم: از ا ونها تشکر می کنیم.درضمن در تعطیلات عید به اردوی رامسر اعزام خوا هند شد.
بچه ها : هورا.....
ناظم: در ضمن گروه تحقیقاتی(با تمسخر)خرگوش تیز پا به سر پرستی فخری کار جالبی انجام دادند که قابل ذکر است.فخری بیا اینجا.
فخری: (با خوشحالی)بله آقا ما هم اول شدیم.
ناظم: آره،امااز آخر.(همه می خندند)ولی نمی دو نم چرا به جای تحقیق وپژوهش داستان پلنگ صورتی را به ما داده اند(همه می خندند.فخری سرش را پایین می اندازد)
فخری: آقا شرمنده ام.ما اشتباه کردیم و به جای تلاش و جستجو پولهامون وقتمونوصرف خوش گذرانی و مسخره باری کردیم ودر آخر هم نقشه کشیدیم با دزدیدن تحقیق گروه مقا بل به اونها ضربه بزنیم.ولی دیدید که نه تنها نتو نستیم این کار را انجام دهیم.بلکه آبروی خودمون هم رفت(گریه می کند)
ناظم: چاه مکن بهره کسی اول خودت آخر کسی
بچه ها این اتفاقات باعث شد که همه مون به ارزش تلاش و فعالیت پی ببریم و نتیجه و عاقبت کار دغل باز ها و تنبل ها را ببنیم.برید سر کلاس(همه می روند)
صحنه 8
(بچه ها ی گروه سلیم با ساک و وسایل سفر می آیند)
سلیم: عجله کنید.الآن اتو بوس راه می افته.
رضوان: نگران نبا شید.اتو بوس در بسته.صبر می کنه تا ما بریم.
قزوینه: بریم به امید خدا.
محمدی: (وارد می شود)بیاید این ور اتوبوس نداریم بامینی بوس به اردو می ریم.
همه: خیلی هم خوب. (می روند)
(گروه فخری یواشکی دنبا لشان می آیند و از دور سرک می کشند و با حسرت رفتن آنها را نظاره می کنند)
حیرتی: ای داد بی داد.بایستی الآن ما جای اونها می رفتیم اردو.
خسروی: تمام پول های منو هم خرج ولگردی خو دتون کردید.
سلطانی: همه اش تقصیر فخری بود .
فخری: به من چه. همه اش تقصیر خو دتون بود.
(همهمه.هر کس تقصیر را گردن دیگری می اندازد.خارج می شوند)
پا یان
1/9/1389
(این نمایشنامه نخستین بار در مد رسه راهنمای امام حسین(ع)ساوه برای شرکت در مسا بقه فرهنگی هنری نوشته و اجرا شد.)
